S?owniczek

Atmosfera - gazowa pow?oka otaczaj?ca planet? posiadaj?c? mas? wystarczaj?c? do utrzymywana wokó? siebie warstwy gazów, w wyniku dzia?ania grawitacji.

Audyt ?rodowiskowy - oznacza narz?dzie zarz?dzania obejmuj?ce systematyczn?, udokumentowan?, okresow? i obiektywn? ocen? efektów dzia?alno?ci organizacji, systemu zarz?dzania i procesów s?u??cych ochronie ?rodowiska.

Autoekologia - jedna z dziedzin ekologii, zajmuj?ca si? wymaganiami poszczególnych organizmów pod wzgl?dem abiotycznych czynników ?rodowiska.

Azbest - Azbest to grupa wielu ró?nych minera?ów, wyst?puj?cych w formie w?óknistej.

Nazwa azbest nie okre?la konkretnego minera?u lecz dotyczy ogó?u minera?ów krzemianowych tworz?cych w?ókna. Generalnie przyjmuje si?, ?e azbestami s? w?ókniste odmiany minera?ów wyst?puj?ce w przyrodzie w postaci wi?zek w?ókien cechuj?cych si? nadzwyczajn? wytrzyma?o?ci? na rozci?ganie, elastyczno?ci? i odporno?ci? na dzia?anie czynników chemicznych i fizycznych. W przyrodzie wyst?puje oko?o 150 minera?ów o pokroju w?óknistym, które w czasie procesu produkcyjnego mog? si? rozdziela? na spr??yste w?ókna czyli fibryle.

Biodegradacja - to biochemiczny  rozk?ad zwi?zków organicznych przez organizmy ?ywe (bakterie, pierwotniaki, promieniowce, grzyby, glony, robaki) na prostsze sk?adniki chemiczne.

Biogaz - powstaje w procesie beztlenowej fermentacji odpadów organicznych, podczas której substancje organiczne rozk?adane s? przez bakterie na zwi?zki proste. W procesie fermentacji beztlenowej do 60% substancji organicznej zamienianej jest w biogaz. Zgodnie z przepisami obowi?zuj?cymi w Unii Europejskiej sk?adowanie odpadów organicznych mo?e odbywa? si? jedynie w sposób zabezpieczaj?cy przed niekontrolowanymi emisjami metanu. Gaz wysypiskowy musi by? spalany w pochodni lub w instalacjach energetycznych, a odchody zwierz?ce fermentowane.

Biomasa - rozumie si? ogóln? mas? materii organicznej, zawartej w organizmach zwierz?cych i ro?linnych w danym siedlisku. Pod tym poj?ciem rozumie si? tak?e ca?o?? wyst?puj?cej w przyrodzie materii pochodzenia ro?linnego lub zwierz?cego nie wliczaj?c w to materii organicznej zawartej w kopalinach. Poprzez fotosyntez? energia s?oneczna jest akumulowana w biomasie, pocz?tkowo organizmów ro?linnych, pó?niej w ?a?cuchu pokarmowym tak?e zwierz?cych. Energi? zawart? w biomasie mo?na wykorzysta? dla celów cz?owieka. Podlega ona przetwarzaniu na inne formy energii poprzez spalanie biomasy, lub spalanie produktów jej rozk?adu. Spalanie odbywa si? w kot?ach, w celu uzyskania energii cieplnej, która mo?e by? ewentualnie dalej przetworzona na energi? elektryczn?. Biomasa jest to ca?kowita masa materii danej populacji na okre?lonym terenie w danym momencie.

Czynniki abiotyczne - czynniki natury fizycznej okre?laj?ce uwarunkowania ?rodowiska nieorganicznego (przyrody nieo?ywionej), które samodzielnie lub wraz z innymi czynnikami wywieraj? wp?yw na ekosystemy b?d?ce na ró?nym poziomie organizacji.

Czynniki biotyczne - oznaczaj? czynniki ?rodowiska wyst?puj?ce w wyniku oddzia?ywania ?ywych organizmów w sposób bezpo?redni lub po?redni na inne ?ywe organizmy. Czynniki biotyczne, podobnie jak czynniki fizykochemiczne, reguluj? rozmieszenie i liczebno?? populacji ro?lin i zwierz?t.

Czynniki ekologiczne - s? to wszelkie uwarunkowania i procesy zachodz?ce w danym ?rodowisku, które oddzia?uj? na rozwój osobników w populacji, tj. wp?ywaj? na mo?liwo?ci wyst?powania gatunków, organizmów, ich prze?ycia i rozrodu.

Czynniki fizykochemiczne - to elementy fizykochemiczne ?rodowiska, takie jak: temperatura, ?wiat?o, poziom radiacji, woda, tlen, dwutlenek w?gla, sole mineralne.

Drena? - sposób na zbieranie nadmiaru wody z otoczenia fundamentów, dla ich ochrony przed zawilgoceniem. Najpopularniejszy jest drena? opaskowy z perforowanych rur drenarskich, które uk?ada si? wokó? ?aw fundamentowych powy?ej ich dolnej i poni?ej górnej powierzchni. Rury te otacza si? obsypk? filtracyjn? i geow?óknin? oraz pod??cza do studzienek: kontrolnych (rewizyjnych) i zbiorczej. Wod? zebran? w studzience zbiorczej odprowadza si? w takie miejsce, by nie zagra?a?a budynkowi.

Dziura ozonowa - nazywa si? zjawisko zmniejszania si? st??enia ozonu w stratosferze atmosfery ziemskiej.

Edukacja ekologiczna – koncepcja kszta?cenia i wychowywania spo?ecze?stwa w duchu poszanowania ?rodowiska przyrodniczego zgodnie z has?em my?le? globalnie - dzia?a? lokalnie. Obejmuje ona wprowadzanie do programów szkó? wszystkich szczebli tematyki z zakresu ochrony i kszta?towania ?rodowiska, umo?liwiaj?cej ??czenie wiedzy przyrodniczej z postaw? humanistyczn?, tworzenie krajowych i mi?dzynarodowych systemów kszta?cenia specjalistów i kwalifikowanych pracowników dla ró?nych dzia?ów ochrony ?rodowiska, nauczycieli ochrony ?rodowiska, dokszta?canie in?ynierów i techników ró?nych specjalno?ci oraz mened?erów gospodarki, a tak?e powszechn? edukacj? szkoln? i pozaszkoln?.

Ekologia - to nauka o strukturze i funkcjonowaniu przyrody, zajmuj?ca si? badaniem oddzia?ywa? pomi?dzy organizmami, a ich ?rodowiskiem.

Ekologizm - zespó? idei, dzia?a? politycznych i spo?ecznych, których istot? jest przeciwdzia?anie zagro?eniom zwi?zanym z industrializacj? oraz niszczeniu ?rodowiska naturalnego cz?owieka. Kierunek polityczny, w którym problemy ekologii postawione s? w centrum problematyki spo?ecznej. Terminu tego u?y? po raz pierwszy w 1869 E. Haeckel w odniesieniu do zagadnie?, których przedmiotem s? relacje pomi?dzy organizmami ?ywymi a ?rodowiskiem.

Ekorozwój - rozwój nie zagra?aj?cy ?rodowisku naturalnemu, polityka i dzia?ania spo?eczne o charakterze proekologicznym, d??enie do równowagi sfery spo?ecznej, gospodarczej i ?rodowiska naturalnego.

Gnicie - zachodz?cy w warunkach beztlenowych proces rozk?adu zwi?zków bia?kowych odbywaj?cy si? pod wp?ywem enzymów proteolitycznych wydzielanych g?ównie przez saprofityczne bakterie gnilne (obecne w du?ych ilo?ciach m.in. w przewodzie pokarmowym) oraz niektóre grzyby. Zmiany rozk?adowe nak?adaj? si? na autoliz? po?miertn? organizmów. Jest wa?nym ogniwem kr??enia pierwiastków w przyrodzie.

Gnicie zachodzi szybciej w ?rodowisku wilgotnym. W wyniku gnicia powstaj? zwi?zki o uci??liwym zapachu, takie jak siarkowodór, skatol, indol a ostatecznymi produktami mineralizacji bia?ek s?: amoniak, wodór, azot, dwutlenek w?gla, woda, siarkowodór i prostsze substancje przyswajalne przez ro?liny.

Gospodarowanie odpadami – rozumie si? przez to zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów, w tym równie? nadzór nad takimi dzia?aniami oraz nad miejscami unieszkodliwiania odpadów

Inspekcja Ochrony ?rodowiska – G?ówny Inspektor Ochrony ?rodowiska jest centralnym organem administracji rz?dowej, powo?anym do kontroli przestrzegania przepisów o ochronie ?rodowiska oraz badania stanu ?rodowiska, nadzorowanym przez ministra w?a?ciwego do spraw ?rodowiska.

Do zada? Inspekcji Ochrony ?rodowiska w szczególno?ci nale?y:

a)      kontrola przestrzegania przepisów o ochronie ?rodowiska i racjonalnym u?ytkowaniu zasobów przyrody,

b)      kontrola przestrzegania decyzji ustalaj?cych warunki u?ytkowania ?rodowiska,

c)      udzia? w post?powaniu dotycz?cym lokalizacji inwestycji,

d)      udzia? w przekazywaniu do u?ytku obiektów lub instalacji realizowanych jako przedsi?wzi?cie mog?ce znacz?co oddzia?ywa? na ?rodowisko,

e)      kontrola eksploatacji instalacji i urz?dze? chroni?cych ?rodowisko przed zanieczyszczeniem,

f)        podejmowanie decyzji wstrzymuj?cych dzia?alno?? prowadzon? z naruszeniem wymaga? zwi?zanych z ochron? ?rodowiska lub naruszeniem warunków korzystania ze ?rodowiska,

g)      wspó?dzia?anie w zakresie ochrony ?rodowiska z innymi organami kontrolnymi, organami ?cigania i wymiaru sprawiedliwo?ci oraz organami administracji pa?stwowej i rz?dowej, samorz?du terytorialnego i obrony cywilnej, a tak?e organizacjami spo?ecznymi i opiekunami spo?ecznymi,

h)      organizowanie i koordynowanie pa?stwowego monitoringu ?rodowiska, prowadzenie bada? jako?ci ?rodowiska, obserwacji i oceny jego stanu oraz zachodz?cych w nim zmian,

i)        opracowywanie i wdra?anie metod analityczno-badawczych i kontrolno-pomiarowych,

j)        inicjowanie dzia?a? tworz?cych warunki zapobiegania powa?nym awariom oraz usuwania ich skutków i przywracania ?rodowiska do stanu w?a?ciwego,

k)      kontrola przestrzegania przepisów o opakowaniach i odpadach opakowaniowych,

l)        kontrola przestrzegania przepisów o obowi?zkach przedsi?biorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o op?acie produktowej i op?acie depozytowej,

m)    kontrola przestrzegania przepisów i uzyskanych na ich podstawie zezwole?, z wy??czeniem kontroli laboratoryjnej, w zakresie post?powania z organizmami genetycznie zmodyfikowanymi.

Zwierzchni nadzór nad wykonywaniem ww. zada?, sprawuje minister w?a?ciwy do spraw ?rodowiska.

Kanalizacja – to system rur, koryt, kolektorów s?u??cy do odprowadzania ?cieków sanitarnych (kanalizacja sanitarna), deszczowych (kanalizacja deszczowa) lub sanitarnych i deszczowych (kanalizacja ogólnosp?awna). Rozró?niamy kanalizacj? wewn?trzn? i zewn?trzn?

Kompost – nawóz organiczny wytwarzany z odpadów ro?linnych i zwierz?cych w wyniku cz??ciowego, tlenowego rozk?adu (butwienie) przez mikroorganizmy poprzez proces kompostowania w pryzmach kompostowych lub specjalnych bioreaktorach.
Kompost wzbogaca gleb? w próchnic?, zwi?ksza jej pojemno?? wodn? i powietrzn?, poprawia wzrost i rozwój ro?lin. Stosuje si? go jako sk?adnik pod?o?a dla upraw warzyw oraz kwiatów rabatowych i doniczkowych, a tak?e jako nawóz organiczny w rolnictwie i ogrodnictwie, w parkach, ogrodach i ogródkach dzia?kowych

Kompostowanie – naturalna metoda unieszkodliwiania i zagospodarowania odpadów, polegaj?ca na rozk?adzie substancji organicznej przez mikroorganizmy. Jest to proces przetwarzania substancji w kontrolowanych warunkach w obecno?ci powietrza, w odpowiedniej temperaturze i wilgotno?ci

Komunalne osady ?ciekowe – rozumie si? przez to pochodz?cy z oczyszczalni ?cieków osad z komór fermentacyjnych oraz innych instalacji s?u??cych do oczyszczania ?cieków komunalnych oraz innych ?cieków o sk?adzie zbli?onym do sk?adu ?cieków komunalnych 

Kontener (pojemnik) grupowy – Kontener ruchomy lub pojemnik stacjonarny u?ywany przez kilka, kilkana?cie czy kilkadziesi?t domów lub kilka, kilkana?cie czy kilkadziesi?t gospodarstw domowych 

Kraking - proces przemiany w?glowodorów nasyconych w w?glowodory nienasycone. Jest to reakcja odwodorniania, któr? mo?na prowadzi? metod? krakingu katalitycznego lub termicznego. Kraking wykorzystywany jest w procesie przerobu odpadów na paliwo

Magazynowanie odpadów – rozumie si? przez to czasowe przetrzymywanie lub gromadzenie odpadów przed ich transportem, odzyskiem lub unieszkodliwianiem

Narodowy Fundusz Ochrony ?rodowiska i Gospodarki Wodnej – jest najwi?ksz? instytucj? realizuj?c? Polityk? Ekologiczn? Pa?stwa poprzez finansowanie inwestycji w ochronie ?rodowiska i gospodarce wodnej, w obszarach wa?nych z punktu widzenia procesu dostosowawczego do standardów i norm Unii Europejskiej.

Ochrona przyrody – Ochrona przyrody, w uj?ciu ustawowym, oznacza zachowanie, w?a?ciwe wykorzystanie oraz odnawianie zasobów przyrody i jej sk?adników, a w szczególno?ci: dziko wyst?puj?cych ro?lin lub zwierz?t; siedlisk przyrodniczych; siedlisk chronionych gatunków ro?lin lub zwierz?t; zwierz?t prowadz?cych w?drowny tryb ?ycia; ro?lin lub zwierz?t, obj?tych ochron? na podstawie odr?bnych przepisów; przyrody nieo?ywionej; krajobrazu oraz zieleni w miastach i wsiach.

Ochrona przyrody ma na celu:

·       utrzymanie procesów ekologicznych i stabilno?ci ekosystemów,

·       zachowanie ró?norodno?ci biologicznej,

·       zachowanie dziedzictwa geologicznego,

·       zapewnienie ci?g?o?ci istnienia gatunków ro?lin lub zwierz?t wraz z siedliskami poprzez utrzymywanie lub przywracanie ich do w?a?ciwego stanu,

·       ochron? zieleni w miastach i wsiach, w szczególno?ci ochron? drzew oraz krzewów,

·       utrzymywanie lub przywracanie do w?a?ciwego stanu siedlisk przyrodniczych, a tak?e innych zasobów przyrody i jej sk?adników,

·       kszta?towanie w?a?ciwych postaw cz?owieka wobec przyrody.

Odpady – to wszystkie przedmioty oraz substancje sta?e, a tak?e nieb?d?ce ?ciekami substancje ciek?e, powsta?e w wyniku dzia?alno?ci gospodarczej lub bytowania cz?owieka i nieprzydatne w miejscu lub czasie, w którym powsta?y. Witamy w ?wiecie wytworzonym przez cz?owieka.

Odpady komunalne – rozumie si? przez to sta?e i ciek?e odpady powstaj?ce w gospodarstwach domowych, w obiektach u?yteczno?ci publicznej i obs?ugi ludno?ci, a tak?e w pomieszczeniach u?ywanych na cele biurowe lub socjalne przez wytwarzaj?cego odpady, w tym nieczysto?ci gromadzone w zbiornikach bezodp?ywowych, porzucone wraki pojazdów mechanicznych oraz odpady uliczne, z wyj?tkiem odpadów niebezpiecznych - wed?ug ustawy o odpadach z 27 czerwca 1997 roku (Dz. U. z 1997 roku, Nr 96, poz. 592, art. 3.3.)

Odpady medyczne - odpady powstaj?ce w zwi?zku z udzielaniem ?wiadcze? zdrowotnych oraz prowadzeniem bada? i do?wiadcze? naukowych w zakresie medycyny

Odpady niebezpieczne – s? to odpady, które ze wzgl?du na swoje pochodzenie, sk?ad chemiczny, biologiczny i okoliczno?ci, stanowi? zagro?enie dla ?ycia, lub zdrowia ludzi albo dla ?rodowiska -wed?ug ustawy o odpadach z 27 czerwca 1997 roku (Dz. U. z 1997 roku, Nr 96, poz. 592, art. 3.2.)
musz? posiada? odpowiedni sk?ad i charakteryzowa? si? jedn? lub wi?cej w?a?ciwo?ciami przedstawionymi poni?ej:

·    H1 wybuchowe (pod wp?ywem p?omienia, wstrz?su, tarcia}
H2 utleniaj?ce (po??czone z innymi substancjami powoduj? siln? reakcj? egzotermiczn?)
H3-A wysoce ?atwopalne
temperatura zap?onu poni?ej 21° C (substancje i preparaty w stanie ciek?ym),

·    zap?on w temperaturze otoczenia (przy kontakcie z powietrzem),
zap?on po krótkim kontakcie ze ?ród?em ognia (substancje i preparaty w stanie sta?ym), itd. - Dyrektywa Rady 91/689/EWG

Odpady oboj?tne – odpady, które nie ulegaj?  istotnym przemianom fizycznym, chemicznym lub biologicznym; s? nierozpuszczalne, nie wchodz? w reakcje fizyczne ani chemiczne, nie powoduj? zanieczyszczenia ?rodowiska lub zagro?enia dla zdrowia ludzi, ulegaj? biodegradacji i nie wp?ywaj? niekorzystnie na materi?, z któr? si? kontaktuj?; ogólna zawarto?? zanieczyszcze? w tych odpadach oraz zdolno?? do ich wymywania, a tak?e negatywne oddzia?ywanie na ?rodowisko odcieku musz? by? nieznaczne; w szczególno?ci nie powinny stanowi? zagro?enia dla jako?ci wód powierzchniowych, wód podziemnych, gleby i ziemi. 

Odpady opakowaniowe (surowcowe) – wszystkie opakowania, w tym opakowania wielokrotnego u?ytku wycofane z ponownego u?ycia, stanowi?ce odpady w rozumieniu przepisów o odpadach, z wyj?tkiem odpadów powstaj?cych w procesie produkcji opakowa?. 

Odpady ulegaj?ce biodegradacji - odpady, które ulegaj? rozk?adowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów, 

Odpady uliczne – odpady ze sprz?tania i oczyszczania placów i ulic oraz opró?niania koszy ulicznych

Odpady weterynaryjne – s? to odpady powstaj?ce w zwi?zku z badaniem, leczeniem zwierz?t lub ?wiadczeniem us?ug weterynaryjnych, a tak?e bada? naukowych i do?wiadcze? na zwierz?tach. 

Odpady wielkogabarytowe – odpady takie jak stare meble, sprz?t gospodarstwa domowego, cz??ci maszyn rolniczych lub ca?e maszyny ju? nieu?ywane w gospodarstwach rolnych, itp., których nie mo?na zbiera? w ramach normalnego systemu zbiórki odpadów komunalnych z powodu ich rozmiaru (nie mieszcz? si? do typowych, stosownych w gminie pojemników na odpady)

Odpady z gospodarstw domowych – odpady zwi?zane bezpo?rednio z bytowaniem, wytwarzane i wyrzucane z gospodarstw domowych 

Odpady z obiektów u?yteczno?ci  publicznej i obs?ugi ludno?ci – odpady powstaj?ce w urz?dach organów administracji publicznej, zak?adach opieki zdrowotnej (bez odpadów niebezpiecznych) i opieki spo?ecznej, szko?ach i placówkach w rozumieniu przepisów o systemie o?wiaty, placówkach kulturno-o?wiatowych oraz jednostkach wi?ziennictwa, zak?adach poprawczych i schroniskach dla nieletnich 

Odpady z piel?gnacji terenów zielonych – trawa, li?cie, zwi?dni?te kwiaty, ga??zie pochodz?ce z piel?gnacji i porz?dkowania trawników, przydomowych ogródków, terenów ogródków dzia?kowych, rekreacyjnych oraz parków, cmentarzy, przydro?nych drzew, itp. 

Odzysk - wszelkie dzia?ania, niestwarzaj?ce zagro?enia dla ?ycia, zdrowia ludzi lub dla ?rodowiska, polegaj?ce na wykorzystaniu odpadów w ca?o?ci lub w cz??ci, lub prowadz?ce do odzyskania z odpadów substancji, materia?ów lub energii i ich wykorzystania.

Odzysk energii - termiczne przekszta?canie odpadów w celu odzyskania energii, 

Odzysk odpadów – rozumie si? przez to wszelkie dzia?ania, nie stwarzaj?ce zagro?enia dla ?ycia, zdrowia ludzi lub dla ?rodowiska, polegaj?ce na wykorzystaniu odpadów w ca?o?ci lub w cz??ci, lub prowadz?ce do odzyskania z odpadów substancji, materia?ów lub energii i ich wykorzystania, okre?lone w za??czniku nr 5 do ustawy o odpadach 

Oleje odpadowe - wszelkie oleje smarowe lub przemys?owe, które nie nadaj? si? ju? do zastosowania, do którego by?y pierwotnie przeznaczone, a w szczególno?ci zu?yte oleje z silników spalinowych i oleje przek?adniowe, a tak?e oleje smarowe, oleje do turbin i oleje hydrauliczne, 

Oszcz?dzanie wody – zagadnienie sozologii i sozeoekonomiki obejmuj?cy wszelkiego rodzaju dzia?ania zmierzaj?ce do minimalizacji strat w wykorzystaniu dobra naturalnego jakim jest woda. 

Pa?stwowa Rada Ochrony Przyrody – organ doradczy i opiniodawczy w?adz pa?stwowych w sprawach ochrony przyrody i gospodarowania zasobami naturalnymi; utworzona 17 XII 1919 (do 1926 pn. Tymczasowa Pa?stwowa Komisja Ochrony Przyrody) z inicjatywy i pod przewodnictwem W.Szafera (pe?ni? obowi?zki do 1949); 1928 przedstawi?a projekt pierwszej pol. ustawy o ochronie przyrody, uchwalonej 1934; posiada komisje zajmuj?ce si? ochron? gatunkow? roslin i zwierz?t parkami narodowymi i rezerwatami, ochron? przyrody nieo?ywionej i krajobrazem opiniowaniem planowania przestrzennego; nadto przedstawia projekty ustaw dotycz?cych ochrony przyrody, zajmuje si? prawid?owym gospodarowaniem zasobami le?nymi, nadzorem nad restytucyjn? hodowl? ?ubra, opiniuje kandydatury na wojewódzkich konserwatorów przyrody i dyr. parków nar.; 1948 wspó?za?. Mi?dzynar. Unii Ochrony Przyrody i Zasobów Naturalnych (IUCN); od 1987 organ doradczy Ministerstwa Ochrony ?rodowiska i Zasobów Naturalnych. 

Posiadacz odpadów – to ka?dy, kto faktycznie w?ada odpadami (wytwórca odpadów, inna osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna); domniemywa si?, ?e w?adaj?cy powierzchni? ziemi jest posiadaczem odpadów znajduj?cych si? na tej nieruchomo?ci. 

Post?powanie z odpadami –

a)      zapobieganie powstawaniu odpadów,

b)      wykorzystanie odpadów, których powstania nie uda?o si? unikn??,

c)      unieszkodliwianie odpadów, których powstaniu nie uda?o si? zapobiec, oraz których nie uda?o si? wykorzysta? - wed?ug ustawy o odpadach 

Prawo ochrony ?rodowiska – Jest to ustawa okre?la zasady ochrony ?rodowiska oraz warunki korzystania z jegozasobów, z uwzgl?dnieniem wymaga? zrównowa?onego rozwoju, a w szczególno?ci:

   1) zasady ustalania:

     a) warunków ochrony zasobów ?rodowiska,

     b) warunków wprowadzania substancji lub energii do ?rodowiska,

     c) kosztów korzystania ze ?rodowiska,

   2) udost?pnianie informacji o ?rodowisku i jego ochronie,

   3) udzia? spo?ecze?stwa w post?powaniu w sprawie ochrony ?rodowiska,

   4) obowi?zki organów administracji,

   5) odpowiedzialno?? i sankcje.

Recykling – jedna z kompleksowych metod ochrony ?rodowiska naturalnego. Jej zadaniem jest ograniczenie zu?ycia surowców naturalnych oraz zmniejszenie ilo?ci odpadów.
Recykling jest systemem wielokrotnego wykorzystywania tych samych materia?ów w kolejnych dobrach materialnych i u?ytkowych. Chronione s? w ten sposób nieodnawialne lub trudno odnawialne ?ród?a surowców, a jednocze?nie ograniczana jest produkcja odpadów, które musia?yby by? gdzie? sk?adowane lub utylizowane. Po?rednio ?rodowisko naturalne jest chronione równie? poprzez zmniejszenie zu?ycia surowców energetycznych, które musia?yby by? u?yte w procesach pozyskania surowców z natury i pó?niejszego zagospodarowania ich odpadów. Rozumie si? przez to taki odzysk, który polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materia?ów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materia?u o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym te? recykling organiczny, z wyj?tkiem odzysku energii - wed?ug ustawy o odpadach.

Recykling organiczny - obróbka tlenowa w tym kompostowanie, lub beztlenowa odpadów, które ulegaj? rozk?adowi biologicznemu w kontrolowanych warunkach przy wykorzystaniu mikroorganizmów, w wyniku której powstaje materia organiczna lub metan; sk?adowanie na sk?adowisku odpadów nie jest traktowane jako recykling organiczny,

Rekultywacja – przywracanie warto?ci u?ytkowych i przyrodniczych terenom zdewastowanym i zdegradowanym przez dzia?alno?? cz?owieka, przede wszystkim le?nym i rolniczym.
Do metod rekultywacji nale??:
a) zalesianie
b) zalewanie
c) zasypywanie terenów kopalnianych

Jednym ze sposobów polepszenia stanu zdegradowanych jezior jest ich rekultywacja. Celem rekultywacji jezior jest przywrócenie ich poprzednich funkcji, a tak?e cech fizycznych, chemicznych i biologicznych jak najbardziej zbli?onych do naturalnych. Dobór odpowiedniej metody, uwarunkowany jest odmienno?ci? poszczególnych jezior, ró?nic w sposobach i zakresach zanieczyszczenia, a tak?e ich po?o?enia w zlewni 

Ruch ekologiczny – zwany te? ruchem zielonych, rodzaj ruchu spo?ecznego, który ma na celu przeciwdzia?anie zagro?eniom ekologicznym, ochron? ?rodowiska naturalnego cz?owieka oraz racjonalne korzystanie z zasobów naturalnych, aby zapewni? odpowiedni? jako?? ?ycia (czyste ?rodowisko) i stabilno?? ekosystemu Ziemi. Zaliczany do tzw. nowych ruchów spo?ecznych (tu m.in. ruchy pacyfistyczne, feministyczne, wszelkiego rodzaju mniejszo?ci spo?ecznych). Ruch ekologiczny postuluje odrzucenie „systemu przemys?owego” i stworzenie systemu alternatywnego, opartego na nast?puj?cych zasadach: cz?owiek i spo?ecze?stwo s? cz??ci? przyrody i musz? by? z ni? w harmonii; poj?cie wzrostu nale?y zast?pi? poj?ciem ekorozwoju, czyli takim modelem produkcji, który b?dzie nieszkodliwy dla ?rodowiska naturalnego. 

Sk?adowisko odpadów – rozumie si? przez to tak?e wysypisko odpadów komunalnych, wylewisko odpadów ciek?ych, a tak?e zwa?owiska mas ziemnych i skalnych powstaj?ce w wyniku realizacji inwestycji albo prowadzenia eksploatacji kopalin -z zastrze?eniami okre?lonymi wcze?niej - wed?ug ustawy o odpadach z 27 czerwca 1997 roku (Dz. U. z 1997 roku, Nr 96, poz. 592, art. 3.8. po zmianach)

Spalarnia odpadów – rozumie si? przez to instalacj?, w której zachodzi termiczne przekszta?canie odpadów w celu ich unieszkodliwienia

Sposoby ochrony ?rodowiska –g?ówne sposoby ochrony ?rodowiska to:

• tworzenie parków narodowych, rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych, itp.,
• obejmowanie ochron? prawn?, gatunków ro?lin i zwierz?t,
• ustanawianie pomników przyrody.

Stosowanie komunalnych osadów ?ciekowych - rozprowadzanie na powierzchni ziemi lub wprowadzanie komunalnych osadów ?ciekowych do gleby w celu ich wykorzystywania

?cieki – wprowadzane do wód, do ziemi albo do urz?dze? kanalizacyjnych:
            a) wody zu?yte do celów bytowych i gospodarczych,
            b) wody pochodz?ce z odwodnienia zak?adów górniczych, z wy??czeniem wód pierwszej i drugiej klasy czysto?ci,
            c) wody ska?one ?rodkami promieniotwórczymi,
            d) ciek?e odchody zwierz?ce,
            e) wody opadowe pochodz?ce z terenów zanieczyszczonych, w tym z centrów miast,terenów przemys?owych, baz transportowych i dróg o du?ym nat??eniu ruchu wraz z parkingami - wed?ug ustawy o odpadach z 27 czerwca 1997 roku (Dz. U. z 1997 roku, Nr 96, poz. 592, art. 3.5. po zmianach)

Termiczne przekszta?cenie odpadów – rozumie si? przez to procesy utleniania odpadów, w tym spalania, zgazowywania, lub rozk?adu odpadów, w tym rozk?adu pirolitycznego, prowadzone w przeznaczonych do tego instalacjach lub urz?dzeniach na zasadach okre?lonych w przepisach szczegó?owych

Unieszkodliwienie odpadów – polega na poddaniu odpadów procesom przekszta?cania biologicznego, fizycznego lub chemicznego by doprowadzi? je do stanu, który nie stwarza zagro?e? dla ?ycia lub zdrowia ludzkiego oraz dla ?rodowiska.

Utylizacja – wykorzystanie lub zniszczenie surowców odpadowych lub materia?ów, które straci?y warto?? u?ytkow?, np. makulatury w papiernictwie, z?omu w hutnictwie, fekalii do nawo?enia.

Wykorzystywanie odpadów – g?ówne kierunki wykorzystania odpadów to:

a)      zastosowanie odpadów w celach przemys?owych (w tym energetycznych, budowlanych) jako surowców wtórnych (w ca?o?ci lub w cz??ci, bezpo?rednio lub poprzez przetworzenie),

b)      zastosowanie odpadów w celach nieprzemys?owych, np. do nawo?enia gleby, do kszta?towania powierzchni gruntów.

Wytwórca odpadów - ka?dy, kogo dzia?alno?? lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów, oraz ka?dy, kto przeprowadza wst?pne przetwarzanie, mieszanie lub inne dzia?ania powoduj?ce zmian? charakteru lub sk?adu tych odpadów; wytwórc? odpadów powstaj?cych w wyniku ?wiadczenia us?ug w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urz?dze? oraz sprz?tania, konserwacji i napraw jest podmiot, który ?wiadczy us?ug?, chyba ?e umowa o ?wiadczenie us?ugi stanowi inaczej,

Zanieczyszczenia ?rodowiska przyrodniczego - mog? wynika? z procesów geofizycznych (np. wybuchy wulkanów, powodzie itp.), g?ównie jednak s? skutkiem dzia?alno?ci cz?owieka, zw?aszcza rewolucji przemys?owej i wci?? post?puj?cej urbanizacji; ocen stanu zanieczyszczenia ?rodowiska przyrodniczego dokonuje si? w odniesieniu do stanu naturalnego; je?li np. czyste powietrze atmosferyczne nie zawiera fluoru, to jakikolwiek wska?nik jego pojawienia si? dowodzi zanieczyszczenie ?rodowiska przyrodniczego, przy czym przepisy w ka?dym kraju ustalaj? normy dopuszczalnego st??enia fluoru; do najniebezpieczniejszych zjawisk zwi?zanych z zanieczyszczeniem ?rodowiska przyrodniczego w ?wiecie nale??:

• emisja dwutlenku w?gla (efekt cieplarniany), tlenku w?gla, dwutlenku siarki, dwutlenku azotu - powoduj?ce zakwaszenie ?rodowiska;
•  ubytki warstwy ozonu w stratosferze, przez co nasila si? promieniowanie ultrafioletowe docieraj?ce do Ziemi;
• zanieczyszczenia oceanów;
• upowszechnienie detergentów, DDT i pestycydów;
• niedobór wody pitnej;
• wycinanie lasów, pogarszaj?ce mo?liwo?? samoregeneracji ?rodowiska przyrodniczego; wi?kszo?? zanieczyszcze? generowana jest w krajach Zachodu, natomiast skutki odczuwane s? g?ównie w krajach rozwijaj?cych si? (tam 94% katastrof naturalnych i 97% zgonów w ich wyniku);

Zbieranie odpadów – ka?de dzia?anie, w szczególno?ci umieszczanie w pojemnikach, segregowanie i magazynowanie odpadów, które ma na celu przygotowanie ich do transportu do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania.